_edited_p.png)
Antik Mısırlı Rahibin sesini dinleyin...
Bilim insanları üç boyutlu yazıcı, hoparlör ve bilgisayar yazılımıyla 3,000 yaşındaki mumyanın sesinin bir kısmını yeniden üretti.
Nesyamun, Thebes’deki Karnak tapınağında ilahi sözler ve şarkılar söyleyen Antik Mısırlı bir rahipti. Ebedi uykusuna dalan ve özel bir ayinle mumyalanan rahibin bedeni “Nesmayun, gerçek ses” yazılı tabutuna konularak sonsuza dek mühürlenmişti. Şimdi ise, ölümden sonraki hayatının neredeyse 3,000.ci yılında, üç boyutlu yazıcıyla oluşturulan ses kanalı sayesinde Nesyamun’un sesi, bir kez daha duyulabilir hale getirildi.
Londra Üniversitesi Royal Holloway Koleji konuşma bilimcisi David Howard’a göre Nesmayun, sesinin bir şekilde ebediyen duyulmasını dilemişti. Dr. Howard ve ekibi Nesyamun’un ağzının ve boğazının üç boyutlu versiyonunu oluşturmak için BT tarayıcı kullandı. “Nesyamun tabutundayken gırtlağı tekrar çalışmaya başlasaydı ses kanalından bir ses çıkacaktı” diyen Dr. Howard, bu sesi elde etmek için elektronik bir gırtlakla üç boyutlu boğaz ve ağız modelini birleştirdiklerini söyledi.
Ekip şu ana kadar mumyanın yapay ses kanalından sadece “bad-kötü” ve “bed-yatak” kelimelerine benzer "ah" ve "eh" sesli harflerinden oluşan tek bir ses sentezledi. Bilimsel Raporlar’ın perşembe günü yayımlanan sayısındaki bulgu, antik zamanlardaki insan seslerini yeniden oluşturmanın ve dinlemenin zeminini hazırlayabilir.
Nesyamun'un son 200 yıldır ikamet ettiği İngiltere Leeds Şehir Müzesi personeli, Eylül 2016'da mumyayı tomografi taraması için yakındaki bir hastaneye götürmüştü. Tomografi sonucunda mumyanın boğazının büyük bir kısmının sağlam kaldığı görüldü.
İngiltere York Üniversitesi'nde Mısır Bilimcisi olarak çalışan ve raporun yazarlarından biri olan Joann Fletcher, asıl mumyalama sürecinin burada anahtar olduğunu dile getirdi ve sözlerine "Nesyamun'un ses telinin hala mükemmel durumda olması, antik tahnitçilerin mükemmel koruma kalitesiyle mumyalama yaptıklarının somut göstergesidir." diye de ekledi.
Ekip, BT taraması kullanarak gırtlak ve dudak arasında Nesyamun'un ses telinin üç boyutlu bir kopyasını elde etti. Dr. Howard, dondurma kamyonlarında kullanılana benzer bir hoparlörün boynuz kısmını çıkarıp yerine üç boyutlu yazıcıyla üretilen ses yolunu monte etti. Ayrıca hoparlörü, yaygın konuşma sentezleyicilerinde kullanılana benzer elektronik dalga formu oluşturmasına olanak sağlayan bir bilgisayara da bağlayınca bu, yapay bir gırtlak görevi gördü. Bilgisayar yazılımı kullanılıp hoparlörden üç boyutlu yapay ses kanalına geçilerek mumyanın sesi üretilebilmişti. Dr. Howard, ekibin ilerde bilgisayar yazılımını dilin boyutu, hareketi ve çenenin konumu gibi ortalama özelliklere göre değiştirebileceğini söyledi.
İtalya Bilişsel Bilimler ve Teknolojiler Enstitüsü'nde konuşma bilimci ve 2016 yılında Buzadam Ötzi’nin sesini yeniden üreten ekibin bir parçası olan Piero Cosi, çalışmanın ilginç ancak riskli olduğunu ve mumyanın ses kanalının bire bir üç boyutlu geometrik tanımına sahip olsalar da orijinal sesini tam olarak yeniden üretemeyeceklerini dile getirdi.
Çevirmen: Bengisu Gülüm Sert
Editör: Begüm Gür